زیست شناسی

گوسیپول

گوسیپول یک ماده سمی است که در قسمت هایی از پنبه دانه موسوم به غدد رنگدانه ای وجود دارد . ماده ی شیمیایی زرد رنگی است که در تخم پنبه وجود دارد. طی عملیات روغن کشی از تخم پنبه حدود 10 درصد از گوسیپول وارد روغن شده و 90 درصد بقیه وارد کنجاله می شود و کنجاله بیشتر برای تغذیه دام ها و طیور مورد استفاده قرار می گیرد و این عمل موجب مسمومیت و یا مرگ این حیوانات می شود و مقداری سم نیز وارد شیر، گوشت و تخم مرغ شده و مصرف این مواد توسط انسان موجب ورود این سم به بدن و ایجاد عوارضی مانند کم خونی،اسهال،لاغری ، بی اشتهایی و مانند این ها می گردد.

عامل بیماری فاویسم

بیماری فاویسم در اثر خوردن باقلای خام و گاهی پخته ، دست زدن به این ماده و حتی عبور از کنار مزرعه ی باقلا بروز می کند. این عامل گاهی وارد شیر مادران می شود.برخی از افراد نسبت به بیماری فاویسم مقاوم هستند و برعکس عده ای نسبت به آن حساسیت دارند و به همین جهت فاویسم را عده ای آلرژی ،عده ای مسمومیت غذایی و عده ای بیماری ساختمان خونی می دانند. به هر حال بیماری با علایمی مانند کم خونی،ضعف ، یرقان و وجود هموگلوبین در ادرار  و مانند این ها همراه است.بیشتر در کسانی عارض می شود که در خونشان آنزیم گلوکوز شش فسفات دهیدرژناز کم است و کسانی که به این ماده حساسیت دارند باید از مصرف آن خودداری کنند و چنانچه به دلایلی در فرمول تهییه ی فرآورده ها از باقلا استفاده شده باید روی برچسب قید شود.

محرک های شیمیایی

برخی از مواد غذایی دارای ترکیباتی هستند که بر روی سیستم های عصبی اثر کرده و موجب حالت های غیر عادی در مصرف کننده ها می شوند.برای نمونه در چایی و قهوه.در دانه ی جوز ، فندق، گردو، شاهدانه، نوشابه های گازدار موادی مانند کافئین،تئین، تئوفیلین و تئوبرومین وجود دارد و به همین جهت در مصرف کننده ی آن حالت های غیرعادی ایجاد می شود که گاهی آرام بخش و گاهی محرک است.
قهوه ، چای و دانه های کاکائو آشنا ترین منابع حاوی کافئین می باشد.میزان کافئین در چای و قهوه تقریبا برابر است.(حدود 4 درصد)کافئین نیرو و تحرک بیشتری را برای بدن فراهم می کند که علت آن باید ناشی از افزایش میزان لیپولیز در بدن ، به دلیل مصرف این ماده باشد.
کافئین روی سیستم اعصاب اثر می گذارد و چنان چه مصرف آن از حدی بیشتر شود باعث اضطراب ، بی قراری ، بی خوابی، هیجان و اسهال می شود.

انرژی زا ها

به طور کلی برخی از افراد نسبت به مصرف بعضی از مواد حساس می باشند؛ زیرا وجود اجزا و ترکیبات خاص در چنین موادی باعث بروز واکنش های نامطلوبی در این گونه افراد می شود که از آن تحت عنوان حساسیت یا آلرژی باد می کنند.
مصرف برخی از مواد غذایی منجر به اختلالاتی مانند آسم، کهیر و اختلالات تنفسی و گوارشی در انسان می شود . مواد غذایی بسیاری در این دسته قرار می گیرند که مهم تر ؛ آن ها عبارتند از : تخم مرغ ، ماهی ، گوجه فرنگی ، توت فرنگی ، موز، گوشت ، ادویه ها ، حبوبات ، سبزی ها، غلات و تقریبا بیشتر مواد غذایی مصرفی روزانه. حتی در مورد شیر هم، لاکتالبومین آلرژی زا است و بعضی به دلیل نداشتن ویا کمبود آنزیم لاکتاز قادر به تحمل لاکتاز شیر نمی باشند و با مصرف آن دچار بیماری عدم تحمل لاکتاز می شوند. با پاره ای از افراد قادر به تحمل گلوتن نان نیستند و با مصرف آن دچار بیماری سلیاک می شوند که دلیل آن حساسیت افراد مبتلا به پروتئین گندم و مشخصا قسمت گلیادین آن می با شد. این پروتئین سبب ایجاد آسیب شدید در روده ی کوچک می گردد و هضم و جذب مواد را مختل می سازد که به دنبال آن کاهش رشد، کم خونی ، ناراحتی های گوارشی و مسائل دیگر در فرد مبتلا به وجود می آید.
اما نکته ی قابل توجه این است که وما این مواد در تمامی افراد باعث ایجاد آلرژی و اختلالات مربوطه نمی شوند و تنها گروه ویـژه ای از مردم ممکن است نسبت به یک یا چند ماده ی غذایی بالا ، حساسیت داشته باشند.
در اکثر موارد اثر آلرژی زایی پروتئین ها با دناتوره شدن آن ها ازبین نمی رود. چنین وضعی دلالت بر این دارد که تنها باید  بخش خاص کوچکی از مولکول پروتئین که دارای یک ترکیب و ترتیب قرار گرفتن مخصوص اسیدهای آمینه است ، عامل ایجاد آلرژی باشد.

گواتر زاها

بیماری گواتر در اثر کمبود ماده ی مغذی ید در انسان عارض می شود و عبارت است از برآمدگی گردن در ناحیه ی سیب آدم در اطراف غده تیروئید . برخی از مواد غذایی به ایجاد و تشدید این بیماری کمک می کنند، سردسته ی این مواد کلم و شلغم هستند.لیکن  دانه ی کلم و خردل و شیر حیواناتی که در مزارع کلم و شلغم از این مواد استفاده کرده اند نیز ممکن است در ایجاد و یا تشدید این بیماری مؤثر باشد.

سولانین

این ماده ی سمی که مشخصا در سیب زمینی وجود دارد از نظر شیمیایی یک گلیکوآلکالوئید استروئیدی است.وجود آن در سیب زمینی با ظاهر شدن رنگ سبز به خصوص در قشر زیر پوست این ماده مشخص می شود و به طور طبیعی سیب زمینی دارای 2 تا 15 میلی گرم به ازای هر 100 گرم وزن خود از این ماده است. اما قرار گرفتن آن در معرض نور می تواند این رقم را تا 100 میلی گرم افزایش دهد . مکانیسم اثر آن جلوگیری از عدم آنزیم استیل کولین استراز که در سیستم عصبی نقش اساسی دارد می باشد.
علاوه بر سموم طبیعی ذکر شده ، برخی از مواد غذایی گیاهی دارای سموم دیگری هستند که ممکن است سرطان زا باشند. بنابراین هنگام فرمولاسیون فرآورده های غذایی مسئولان مربوطه باید خطرات بالقوه و بالفعل آنی و دراز مدت این عوامل را در نظر داشته باشند و تا آنجا که ممکن است مصرف کننده ی فرآورده ی خود را نسبت به این مواد آگاه نمایند.

مجله تغذیه و سلامتی/ شماره چهاردهم
شراره انصار مهندس شیمی – صنایع غذایی

بسیاری از گیاهان ضمن سنتز مواد مغذی مورد نیاز انسان مانند قندها،چربی ها و پروتئیت ها مقادیری مواد مضد و سمی با خواص فیزیکی یا شیمیایی و بیولوژیکی مختلف نیز سنتز می کنند که مصرف آن ها موجب اختلالات مختلف و گاهی مرگ و میر انسان می شوند که مهم ترین این مواد عبارتند از:

موادی که مانع از اثر آنزیم های گوارشی می شوند

از میان این ترکیبات موادی که مانع از اثر آنزیم های گوارشی مؤثر بر روی پروتئین ها (پروتئاز) می شوند. دارای اهمیت بیشتری هستند. این ترکیبات در مواد غذایی مختلف به ویژه حبوبات مانند نخود ، لوبیا، باقلا، عدس و سبزی ها به مقدار زیاد وجود دارند و مصرف آن ها باعث می شود که پروتئین ها در دستگاه گوارشی به خوبی هضم نشوند و موجب ناراحتی های گوارشی مانند دل درد و نفخ گردند خوش بختانه بسیاری از این ترکیبات در اثر دمای پخت کافی ازبین می روند.

ترکیباتی که مانع جذب برخی از مواد مغذی می شوند
 

ترکیباتی مانند اسید فیتیک، اسید اگزالیک، فیتاتها،اگزالاتها در این  دسته قرار دارند.این مواد در سبزی ها ، میوه ها و غلات وجود دارند و با برخی از مواد مغذی مانند آهن و کلسیم که از مواد مورد نیاز بدن هستند کمپلکس شده و مانع از این می شوند که این ترکیبات بتوانند نقش ارزنده ی خود را در بدن ایفا نمایند بلکه به صورت کمپلکس با اسیدهای بالا از بدن خارج می شوند. غذاهای قندی و نشاسته ای از جذب آهن جلوگیری می کنند علاوه بر آن ، اسید فیتیک و اگزالات مانع جذب آهن می شوند.
در مورد نان این ترکیبات که در گندم و آرد حاصل از آن وجود دارند در اثر عمل تخمیر کامل از بین می روند زیرا در طی عمل تخمید مخمرها،مقداری آنزیم فیتاز سنتز می کنند که اسید فیتیک را تجزیه کرده و مانع از این می شود که اسید فیتیک با آهن و کلسیم ترکیب شده و به صورت غیر قابل جذب درآیند. هم چنین با اضافه کردن کلسیم و آهن دستی که با این مواد کمپلکس شده و موجب می شوند که کلسیم و آهن غذا جذب شوند می توان مانع اثر آن ها شد.

مواد غذایی دارای سیانور

برخی از مواد غذایی دارای ترکیبات سیانور هستند که بسیار سمی می باشد. برای نمونه آمیگدالین در بادام تلخ و هسته ی سایر میوه ها مانند زردآلو و هلو ، لینامارین در حبوبات و تخم کتان دارای مقداری سیانور هستند که مصرف آن ها موجب مسمویت و حتی مرگ می شود. برای سالم سازی دما دادن با آب نمک و خیس کردن هسته ها در آب برای مدت طولانی موجب حذف این ترکیبات می شوند. مکانیسم مسمومیت توسط این مواد ناشی از آزاد شدن هیدرو سیانیک اسید در اثر فعالیت های آنزیمی است. اثر مسمویت زائی هیدروسیانیک اسید در درجه اول ناشی از اتصال آن به آنزیم سیتو کروم اکسیداز است. به این ترتیب این آنزیم که در انتقال الکترون (به صورت هیدروژن ) به اکسیژن در آخرین مرحله در زنجیره ی تنفسی شرکت دارد از عمل خود باز می ماند و کار تنفسی مختل می گردد.
 

ادامه دارد

چرا در کتاب زیست ۱۲ ، فصل سوم در رابطه با گروه خونی به جای آنتی ژن گفته کربوهیدرات و ثانیا چه نوع کربوهیدراتی هست لطفا اگه میشه در این زمینه بیشتر توضیح بده؟ با تشکر فراوان

✅ آنتی ژن های A و B از نظر شکل کلی خیلی به هم شبیه هستند. زیرا ترکیب شیمیایی آن ها از قندهای ساده ای است که به صورت موکو پلی ساکارید می باشند و هر کدام در ترکیب خود دارای دو قند فوکوز (L-fucose) و گالاکتوز (D-galactose) و قندهای آمینهٔ گلوکز آمین و گالاکتوز آمین، می باشند که بر حامل پروتئینی که از یازده اسید آمینه مشابه تشکیل شده است، قرار دارند و هر یک آنتی کوری مستقل برای خود به وجود می آورند.

مجله نظام پزشکی، سال دوم، شماره ۶

در کدام قسمت های بدن لنفوسیت میتونه وجود داشته باشه؟ (خون. بافت. لنف. گره لنفی. اندام لنفی کدومشون ؟)

✅ سلول‌های سیستم ایمنی کجا عمل می‌کنند و چگونه به آن جا می رسند؟

سلول‌های سیستم ایمنی در مغز استخوان ساخته می‌شوند و در تمام نقاط بدن درگردش هستند. اگر عفونتی بیابند به آن حمله ور شده، میکروب را از بین می برند و این گونه از بدن محافظت می‌کنند.

سلول‌های سیستم ایمنی به وسیله عروق خونی و مسیرهای ویژه‌ای به نام عروق یا مجاری لنفی در بدن حرکت می‌کنند. عروق لنفی نیز همانند عروق خونی در سراسر بدن یک شبکه درست می‌کنند.

در طول مسیر رگ‌های لنفی نقاطی وجود دارند که "غده لنفی" نامیده می‌شوند. این غده ها در واقع محل تجمع سلول‌های درحال حرکت از طریق لنف می‌باشند. هم چنین سلول‌های ایمنی که توسط خون در بدن گردش می‌کنند در طحال، تجمع می یابند. گره‌های لنفاوی و طحال را که مکان های ثانویه اجتماع سلول‌های ایمنی بعد از تولید در مغز استخوان می‌باشند بافت لنفاوی ثانویه و به اعتبار این که بیشتر در نواحی محیطی بدن حضور دارند بافت لنفاوی محیطی می‌نامند.

✳ لنف و شبکه لنفاوی چه هستند؟

لنف از پلاسما منشأ می گیرد. در واقع بخشی از پلاسما از گردش خون خارج و به مایع میان بافتی ملحق شده و سپس وارد عروق لنفاوی بدن می‌شود. لنف سرانجام در ناحیه قفسه سینه از طریق مسیری به نام مجرای قفسه سینه‌ای یا توراسیک به ورید اجوف فوقانی ریخته و در واقع به جریان خون باز می‌گردد. عروق لنفاوی در کل بدن حضور دارند.